Szczepienia obowiązkowe i zalecane. O tym musisz wiedzieć

Szczepienia odgrywają ogromną rolę w profilaktyce groźnych chorób. Wielu z nich, na przykład ospa prawdziwa, w ogóle się już nie spotyka. Inne, takie jak gruźlica czy polio, udało się mocno ograniczyć. Szczepionka to preparat biologiczny, który imituje naturalną infekcję i wywołuje odpowiedź immunologiczną podobną do naturalnej, powodując powstanie odporności. W szczepionce znajduje się jeden lub kilka antygenów. Pozyskuje się je z żywych lub martwych drobnoustrojów lub ich fragmentów, czasem z ich produktów metabolizmu lub w wyniku inżynierii genetycznej. W zależności od rodzaju szczepionki podaje się jedną lub kilka dawek w ściśle określonych odstępach czasu. Przeciwskazaniem do podania szczepionki wcześniejsza silna reakcja alergiczna lub upośledzona odporność, na przykład w przebiegu choroby nowotworowej. Szczepienia chronią nie tylko pojedyncze osoby przed zachorowaniem lub ciężkim przebiegiem choroby, ale mają znaczenie także dla całego społeczeństwa. Tworząc tzw. odporność zbiorową, powodują ograniczenie rozprzestrzenianie się niebezpiecznych drobnoustrojów, co ma ogromne znaczenie dla tych, którzy nie mogą się zaszczepić z przyczyn medycznych. 

Rodzaje szczepień

W Polsce obowiązuje kalendarz szczepień. Jest w nim 11 chorób, na które szczepi się dzieci w wieku 0-19 lat w placówkach medycznych. Do szczepień tych zaliczamy szczepienia przeciwko: • gruźlicy, • zakażeniom pneumokokowym, • błonicy, • krztuścowi, • polio, • odrze, • śwince, • różyczce, • tężcowi, • wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, • Haemophilus influenzae typu B (Hib). Oprócz szczepień obowiązkowych są także szczepienia zalecane, szczególnie ważne dla osób z grup szczególnie narażonych na zachorowanie, na przykład pracowników ochrony zdrowia lub służb weterynaryjnych. Najczęściej wykonuje się szczepienia przeciwko: • ospie wietrznej, • kleszczowemu zapaleniu mózgu, • wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (WZW typu A), • grypie (szczepienia sezonowe), • zakażeniom rotawirusowym, • zakażeniom meningokokowym. Dodatkowo dla osób podróżujących zalecane są, a w niektórych państwach nawet obowiązkowe, szczepienia na choroby niewystępujące w Polsce, na przykład szczepienia przeciw żółtej gorączce. Szczepienia obowiązkowe jako zakupione przez Ministerstwo Zdrowia są bezpłatne. Pierwsze szczepienia przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B podaje się dzieciom szpitalu, zaraz po urodzeniu. Kolejne szczepienia (przeciwko pneumokokom, błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW typu B, Hemophilus influenzea typ B) podaje się według kalendarza szczepień. Program szczepień ochronnych napisany jest na podstawie analizy ekspertów, których zadaniem jest ocena aktualnej sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w kraju oraz możliwościach finansowych państwa.